Sáng 28/7, chủ toạ nước Trương Tấn Sang và Đoàn cấp cao nước ta đã về tới Hà Nội chấm dứt tốt đẹp chuyến thăm Hợp chủng quốc Hoa Kỳ theo lời mời của Tổng thống Barack Obama từ ngày 24-26/7. Chuyến thăm đem lại những kết quả quan yếu, có ý nghĩa định hướng ngày mai cho mối quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ vốn nhiều thăng trầm trong lịch sử. Vượt hơn chục nghìn kilomet, chủ toạ nước Trương Tấn Sang và Đoàn công tác đã đặt chân đến Alaska- điểm dừng chân trước nhất trên nước Mỹ vào đúng lúc hửng đông. Ánh rạng đông ấy là tín hiệu cho dấu mốc mới trong quan hệ Việt Nam –Hoa Kỳ sau 5 năm kể từ năm 2008, Việt Nam lại có chuyến thăm cấp cao đến Hoa Kỳ.
Chuyến thăm của Chủ tịch nước diễn ra trong bối cảnh các quan hệ trong khu vực và trên thế giới có những chuyển biến liên tiếp và rất phức tạp. Việt Nam cũng đã điều chỉnh, nâng cấp quan hệ với các đối tác quan yếu, nhưng riêng với Hoa Kỳ, những năm qua mặc dù quan hệ hai bên đã tiến những bước dài và bản tính nhưng lại đang thiếu một động lực, một cam kết chính trị mang ý nghĩa xúc tiến. Chính bởi vậy chuyến thăm của Chủ tịch nước được cả Việt Nam, Hoa Kỳ cũng như khu vực hết sức quan hoài. Tổng thống Obama đã dành cho Đoàn cấp cao nước ta sự tiếp đón thân tình. Đặc biệt cuộc hội đàm giữa Chủ tịch nước và Tổng thống Obama đã diễn ra dài hơn so với dự định. Hai bên đã đạt được những kết quả vô cùng quan trọng, đó là hai bên đã tán thành xác lập một phạm vi hợp tác mới: Đối tác toàn diện. Và điều này đã được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nhấn mạnh trong cuộc họp báo sau hội đàm. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nói: “Chúng tôi đã bàn một cách cặn kẽ và sâu rộng về các vấn đề chính trị đối ngoại, về khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, an ninh quốc phòng, về khắc phục hậu quả chiến tranh để lại, khắc phục hậu quả môi trường, vấn đề người Việt Nam sinh sống tại Hoa Kỳ cũng như quyền con người và vấn đề Biển Đông. Trên từng vấn đề trao việc đổi hết sức thẳng thắn và đầy tính xây dựng. Chúng tôi đã đạt sự thống nhất cao sẽ tăng cường xúc tiếp cấp cao, tăng cường nâng cấp một cách hợp lý và cấp thiết các cơ chế quan hệ đối thoại của các cấp cũng như cấp cao. Tôi cho rằng đây là cơ sở quan yếu tạo sự tin cậy chính trị giữa hai nước, tạo điều kiện thuận tiện cho phát triển quơ các vấn đề cùng quan tâm”. Tổng thống Barack Obama cũng đánh giá rất cao chuyến thăm và kết quả hội đàm sẽ mở ra nhịp hợp tác mới vì ích của quần chúng. # Hai nước: “Tôi rất cảm ơn chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Đây là là cơ sở để tiến tới sự cộng tác rõ ràng hơn giữa hai nước. Hai bên tăng cường hợp tác về kinh tế thương mại, khoa học công nghệ và các lĩnh vực khác... Điều đó sẽ mang lại ích cho cả Hoa Kỳ và Việt Nam”. Kết quả quan trọng này cũng được nêu trong Tuyên bố chung xác nhận mối quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ dựa trên các nguyên tắc trọng Hiến chương liên hiệp Quốc, pháp luật quốc tế, tôn trọng thiết chế chính trị, độc lập, chủ quyền và vẹn toàn lãnh thổ của nhau. Quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ có một nội hàm rất phong phú, tạo ra khuôn khổ mới trong hầu hết các lĩnh vực như chính trị-ngoại giao, kinh tế-thương mại, khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo, môi trường và y tế, cộng tác nhân đạo-giải quyết hậu quả chiến tranh, quốc phòng-an ninh, bảo vệ và xúc tiến quyền con người và văn hóa-thể thao-du lịch... Hai nhà lãnh đạo tin tưởng.# Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ sẽ không chỉ phục vụ tốt hơn lợi ích hai nước mà còn đóng góp vào hòa bình, ổn định, cộng tác và phát triển ở Châu Á-thăng bình Dương và trên thế giới. Chủ toạ nước Trương Tấn Sang nói: “Về vấn đề Biển Đông, chúng tôi hoan nghênh Chính phủ Hoa Kỳ ủng hộ lập trường Việt Nam cũng như các nước, đặc biệt là các nước ASEAN giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở coi trọng Luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước liên hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), tuân DOC tiến tới COC và cam kết bảo đảm tự do hàng hải trên Biển Đông. Hoan nghênh Hoa Kỳ nói riêng cũng như các nước khác ủng hộ hòa bình ổn định ở Biển Đông nói riêng cũng như ở khu vực”. Cũng với chủ đề “Quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ trong một châu Á-thái hoà Dương năng động và thịnh vượng”, thuyết trình trước các học giả, các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế Hoa Kỳ, Chủ tịch nước cho rằng, với tiềm năng của Châu Á-thăng bình Dương trong thế kỷ 21, việc các nước đặt trọng tâm vào khu vực này là tất yếu. Nhưng để biến tiềm năng thành hiện thực thì cần có một môi trường cộng tác lành mạnh. Việc Việt Nam – Hoa Kỳ tăng cường hiệp tác không nằm ngoài mục tiêu đó. Chủ toạ nước Trương Tấn Sang khẳng định: “Thông điệp mà tôi muốn nhấn mạnh với quí vị là Việt Nam mong muốn hai nước sẽ tăng cường hiệp tác toàn diện vì lợi. Của quần chúng hai nước, cùng chung tay đóng góp và vun đắp cho một Châu Á – yên bình Dương hòa bình, ổn định, năng động và thịnh vượng. Để làm được điều này, chúng ta cần hết sức rứa cộng tác với nhau trên ý thức trọng, bình đẳng và cùng có lợi vì đích chung đó”. Một trong kết quả đạt được khôn xiết quan yếu đó là cộng tác kinh tế, thương nghiệp, đầu tư đã được hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh là nền tảng và động lực của khái niệm Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ, và khẳng định cam kết sớm hoàn thành thương thuyết hiệp nghị Đối tác xuyên thái hoà Dương (TPP) có tính đến sự đa dạng về trình độ phát triển của mỗi nước trong khuôn khổ một hiệp nghị thăng bằng và toàn diện. Tổng thống Barack Obama cho biết: “Hai bên trao đổi về vấn đề quốc phòng về vấn đề TPP. Chúng tôi đề nghị tăng cường cộng tác thương mại và trình bày tính minh bạch hơn. Chúng tôi kiên tâm chấm dứt thương thuyết hiệp nghị TPP vào cuối năm nay giúp hai bên tăng trưởng việc làm và đầu tư...”. Trong hiệp tác kinh tế thì mở cửa thị trường, hạn chế những rào cản thương mại và vấn đầu tư là một trong những trọng điểm của chuyến đi. Tại Washington, đoàn Việt Nam liên tục có các cuộc tiếp xúc, làm việc với các cơ quan có vai trò trong việc hình thành và ban hành chính sách của Hoa Kỳ, đó là Bộ trưởng Ngoại giao John Kerry, các Bộ trưởng có liên hệ đến kinh tế như: Bộ trưởng thương mại Penny Pritzker, Bộ trưởng Nông nghiệp Tom Vilsack, Đại diện thương mại Michael Froman; gặp gỡ các Nghị sỹ thuộc hai viện Quốc hội Hoa Kỳ và Ủy ban Đối ngoại Thượng viện. Qua các cuộc tiếp xúc đã góp phần tạo thêm sự hiểu biết lẫn nhau trong cộng tác. Liên can đến vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp-Phát triển nông thôn Cao Đức Phát cũng cho biết: “Hai bên đã bàn thảo nhiều vấn đề quan tâm và hợp nhất kết hợp xử lý những vấn đề tồn tại để thúc đẩy quan hệ thương nghiệp về nông phẩm giữa hai nước. Trong đó phía Hoa Kỳ đã công bố sẽ sớm xem xét để một số loại trái cây nhiệt đới của Việt Nam như: nhãn, vải, vú sữa, xoài sẽ được du nhập vào thị trường Hoa Kỳ. Đồng thời tiếp chuyện xem xét những mặt hàng khác. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ cũng ghi nhận sẽ bàn luận với những cơ quan hệ trọng phía Hoa Kỳ về những vấn đề mà phía Việt Nam quan hoài, như việc nhập khẩu cá tra, tôm và mật ong từ Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ. Hai bên cũng thống nhất sẽ tích cực tham gia thương lượng hiệp nghị TPP, để tăng cường hơn nữa quan hệ thương mại nông phẩm giữa hai nước”. Trong các cuộc gặp gỡ với cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ, Chủ tịch nước cũng nhấn mạnh, với việc hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN vào năm 2015, Việt Nam là cầu nối gắn kết các nền kinh tế ASEAN lục địa với ASEAN hải đảo trong không gian kinh tế hợp nhất, cùng với đó là triển vọng hoàn tất 14 hiệp nghị thương nghiệp tự do tuổi 2015 - 2020, Việt Nam sẽ trở nên một sực quan yếu của mạng lưới liên kết kinh tế rộng lớn. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nêu rõ: “Là thành viên của hầu hết các cơ chế cộng tác, kết liên then chốt ở khu vực, đó là Cộng đồng ASEAN, APEC, TPP, Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)…, Việt Nam hoan nghênh và trông đợi tiềm năng mở mang và gắn kết của các phạm vi này để hướng tới hình thành khu vực thương mại tự do năng động của toàn Châu Á - yên bình Dương (FTAAP). Đây là những nền móng cơ bản để Việt Nam kết liên khu vực, hội nhập kinh tế quốc tế trên tầm cao mới và tham dự sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, tạo ra những thời cơ mới, to lớn cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang đầu tư và kinh dinh ở Việt Nam”. Cùng với các vấn đề về quốc phòng an ninh và kinh tế thì xử lý những khác biệt, trong đó có vấn đề vốn được xem là nhạy cảm, phức tạp như vấn đề quyền con người, tự do tôn giáo cũng đã đạt bàn thảo thẳng thắn. Về vấn đề này Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm rạng đông nhận định: “Trên lĩnh vực nhân quyền, chúng ta thảo luận thẳng thắn về những lĩnh vực còn có những khác biệt. Chúng ta cũng nói rõ về chính sách của Việt Nam trong vấn đề thúc đẩy bảo vệ quyền con người. Trong chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cũng có đại diện các tôn giáo của Việt Nam sang luận bàn với phía Hoa Kỳ, với những người quan tâm về đạo tại Việt Nam để có thể hiểu biết về tình hình tự do đạo tại Việt Nam. Đây là kết quả hết sức quan yếu của chuyến thăm”. Trước khi rời Hoa Kỳ, tại New York, Chủ tịch nước đã có những cuộc gặp gỡ, xúc tiếp nhiều ý nghĩa với gia đình cựu Tổng thống Clinton, các bạn bè Hoa Kỳ đã ủng hộ Việt Nam trong quá cố cũng như hiện tại, các cựu chiến binh của cả hai bên và Cộng đồng người Việt Nam tại Hoa Kỳ. Qua các cuộc xúc tiếp ấy, hai bên hoan nghênh những nắm từ cả hai phía trong việc “khép lại dĩ vãng, hướng tới mai sau”, thay thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ với nhiều bước tiến cụ thể trong các lĩnh vực nhằm củng cố và đưa quan hệ song phương đi vào chiều sâu, đáp ứng những ích lợi cụ thể của nhân dân hai nước và tạo điều kiện cho Cộng đồng người Việt Nam tại Hoa Kỳ đóng góp cho quê hương một cách bản chất. Chia tay nước Hoa Kỳ, Chủ tịch nước và Đoàn công tác về tới Hà Nội cũng vào lúc bình minh. Đó cũng chính là dấu hiệu báo trước triển vọng mới của quan hệ đối tác toàn diện vì ích của dân chúng hai nước, vì hòa bình thịnh vượng cho khu vực Châu Á-thái hoà Dương và trên thế giới./ |
Chủ Nhật, 28 tháng 7, 2013
Triển vọng mới trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ
