Điểm thứ hai, ngoài các yếu tố định lượng liên can đến nguồn vốn, chất lượng tài sản, khả năng sinh lời, tốc độ tăng trưởng doanh thu, chất lượng thanh khoản, thì một yếu tố rất mới đó là đánh giá năng lực quản trị của CTCK
Hiện thời, Bộ tiêu chí CAMEL đang được dự thảo gồm 29 chỉ tiêu thành phần. Theo đó, ban lãnh đạo công ty phải đáp ứng được yêu cầu về thời gian làm việc, kinh nghiệm trong ngành, chừng độ ổn định của ban lãnh đạo, hệ thống công nghệ, quy trình… Theo tiêu chuẩn này, CTCK lý tưởng về hàng ngũ lãnh đạo ít ra phải có HĐQT, giám đốc điều hành có từ 4 năm kinh nghiệm tại vị trí này và từ 7 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chứng khoán trở lên.
Các trường hợp chẳng thể chấm điểm được do CTCK không thực hành trách nhiệm mỏng theo quy định, hoặc theo đề nghị của UBCK, cũng bị xếp loại E. Ngày 20/8, Ủy ban Chứng khoán quốc gia (UBCK) công bố dự thảo Quy chế hướng dẫn xếp loại CTCK. Ngoài 5 tiêu chí CAMEL, các CTCK cần đáp ứng 19 tiêu chí về quản trị 5 tiêu chí để phân loại CTCK Phân loại CTCK theo chuẩn CAMEL gồm 5 tiêu chí: mức độ đủ vốn (C), chất lượng tài sản (A), chất lượng quản trị (M), khả năng sinh lời (E) và chất lượng thanh khoản (L).
Trong trường hợp cấp thiết, UBCK có thể đề nghị CTCK cung cấp bổ sung thông tin. Chỉ cần 1 tiêu chí bị tụt hạng ở mức độ thấp, xếp hạng CTCK có nguy cơ rớt hạng theo. Đặc biệt, tính răn đe đối với các CTCK sẽ lớn hơn, khi CTCK phạm lỗi đến mức độ bị xử phạt không chỉ bị ảnh hưởng trực tiếp, mà còn bị mất điểm khi chấm nhân tố quản trị. Theo dự thảo này, cứ các kỳ bẩm tài chính soát xét và kiểm toán, CTCK sẽ được phân loại thành 5 nhóm để phục vụ công tác giám sát, quản lý.
Như vậy, để có thể được phân loại ở mức cao, CTCK phải bảo đảm có tài sản tốt, vốn chủ sở hữu vượt xa yêu cầu quy mô vốn điều lệ, có mức sinh lời tối thiểu 5% trên doanh thu cũng như trên vốn chủ sở hữu… ngoại giả, CTCK còn phải đáp ứng 19 tiêu chí khác về quản trị.
Trong vòng 15 ngày kể từ ngày kết thúc hạn nộp báo cáo tài chính bán niên, ít tài chính năm theo quy định tại Thông tư 210/2012/TT-BTC, Vụ Quản lý kinh dinh chứng khoán thực hiện xếp loại định kỳ CTCK và vắng Chủ tịch UBCK.
Đáng để ý, CTCK buộc phải tốt đều ở cả 5 tiêu chí, nếu muốn được xếp hạng cao. Tiêu chí này được coi xét tổng quát, từ kinh nghiệm của ban lãnh đạo CTCK đến chừng độ ổn định của ban lãnh đạo, chừng độ tuân thủ trong việc lập và thực hiện các quy trình kiểm soát nội bộ CTCK
Mức độ thay đổi số thành viên cốt lõi lý tưởng là dưới 5%. Điểm khác biệt của CAMEL trong dự thảo Quy chế so với các văn bản quy phi pháp luật trước đó có tính đến phân loại CTCK ở 2 điểm trổi. Theo dự thảo Quy chế chỉ dẫn xếp loại CTCK (CAMEL), CTCK đạt từ 80 - 100 điểm được xếp loại A là mức tốt nhất, từ 70 đến dưới 80 điểm là hạng B…, từ 0 đến dưới 45 điểm bị xếp hạng xấu nhất là E.
Trong khi đó, chỉ tiêu an toàn tài chính CTCK bị yêu cầu phải công bố rộng rãi. Dưới đây là bảng tóm tắt dự thảo các chỉ tiêu cũng như điều kiện tốt nhất để CTCK có thể xếp hạng A (xem bảng). Trước nhất, đây là văn bản có mục đích phân loại CTCK phục vụ cho cơ quan quản lý, không công bố ra bên ngoài.
Cứ kết quả xếp loại CTCK, UBCK sẽ có biện pháp xử lý. Theo đó, 1 năm hai lần, vào các kỳ ban bố báo cáo tài chính có soát xét, kiểm toán, UBCK sẽ tính nết các chỉ tiêu của CTCK theo 5 tiêu chí trên để phân loại CTCK.
Thậm chí, đề nghị về mức độ tương quan so sánh với các đơn vị khác trong ngành (như thị phần, quy mô vốn…), tăng trưởng doanh thu, việc có hay không vai trò hỗ trợ của đối tác chiến lược cũng được cân nhắc để đưa vào chỉ tiêu đánh giá. Cơ sở để tính, phân loại CTCK theo CAMEL bao gồm: mỏng tài chính có soát xét hoặc kiểm toán của CTCK, bẩm định kỳ về hoạt động của CTCK theo quy định về thành lập, tổ chức và hoạt động CTCK, các bẩm chỉ tiêu an toàn tài chính, vắng tình hình quản trị công ty, bẩm công tác quản trị rủi ro.
Làm thế nào để được xếp hạng cao? Theo cách phân loại trong dự thảo Quy chế, CTCK sẽ được chấm điểm theo từng tiêu chí thành phần của CAMEL và được tổng hợp thành một điểm số từ 0 đến 100 điểm. Các CTCK bị thâm hụt vốn, không ổn định về nhân sự… sẽ rơi vào “tầm ngắm” của cơ quan quản lý.
